Pojęcie bezrobocia jest bardzo szerokie. Wyróżniamy kilkanaście rodzajów bezrobocia, w zależności od czasu trwania czy przyczyny. Te często dość trudne pojęcia, są powszechnie stosowane. Wyjaśniamy kilka z nich.
Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy definiuje bezrobotnego jako: osobę niezatrudnioną i niewykonującą innej pracy zarobkowej, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie lub w danej służbie albo innej pracy zarobkowej albo jeżeli jest osobą niepełnosprawną, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia co najmniej w połowie tego wymiaru czasu pracy. W ustawie definicja „bezrobotnego” obejmuje osoby od 18 roku życia, ale nie ukończyły 60 (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni).
Definicji bezrobocia znajdziemy wiele, wszystkie jednak pokrywają się w aspekcie „pozostawania bez pracy”. W zależności od tego jaka jest przyczyna tego stanu rzeczy, jak długi trwa, z czego wynika, wyróżniamy kilkanaście rodzajów bezrobocia, które w niniejszym artykule rozszyfrujemy.
Rodzaje bezrobocia
Wyróżniamy bezrobocie jawne (np. bezrobocie rejestrowane) i ukryte (np. wcześniejsza emerytura lub niepełny wymiar pracy).
Podział ze względu na przyczynę
- Bezrobocie frykcyjne — kiedy na rynku pracy jest za mało miejsc zatrudnienia.
- Bezrobocie strukturalne — jest wynikiem braku równowagi pomiędzy liczbą osób, które chcą pracować, a liczbą ofert pracy przedstawianych przez pracodawców.
- Bezrobocie koniunkturalne — brak zatrudnienia jest wynikiem sytuacji gospodarczej w kraju lub danym regionie
- Bezrobocie technologiczne — związane z bezrobociem strukturalnym. Jest spowodowane wprowadzaniem nowych technologii. Pracownicy nie posiadają odpowiedniego przygotowania do pracy z innowacyjnym sprzętem.
- Bezrobocie sezonowe — dotyczy branż i zawodów, które są podatne na zmiany sezonowe (np. prace wakacyjne).
Podział ze względu na czas trwania:
- krótkookresowe, które trwa do 3 miesięcy
- średniookresowe, które trwa od 4 do 6 miesięcy
- długookresowe, które trwa od 7 do 12 miesięcy
- długotrwałe, które trwa powyżej 12 miesięcy
Pozostałe rodzaje bezrobocia:
- naturalne (dobrowolne) występuje gdy po prostu osoby nie chcą podjąć pracy, np. nie szukają atrakcyjnych ofert pracy
- klasyczne kiedy np. pensje są sztucznie zawyżane i pracodawcy nie są w stanie zatrudniać pracowników
- przymusowe dotyczy osób, które pomimo akceptacji rynkowych warunków, nie są w stanie znaleźć pracy
- powszechne dotyczy danego kraju
- lokalne dotyczy konkretnego regionu
- pozorne tworzą osoby, które są zarejestrowane jako bezrobotni, ale wykonują pracę zarobkową
- całkowite charakteryzuje się całkowitym brakiem zatrudnienia
- częściowe charakteryzuje się pracą w niepełnym wymiarze godzin